X

Logowanie



Zapomiałaś/eś hasła? Przejdź do procedury resetującej.

Panie Chaim

Wiersz Miesiąca 0
rymowany
2025-08-06 23:41
Chaim Rumkowski - przewodniczący Starszeństwa Żydów w Łodzi, za czasów Getta.
.

Ooooj... ojoojoj...

Biedny Litzmannstadt
Litzmann... Litzmannstadt...

Idzie stary Chaim
idzie Chaim król
Laskę trzyma w dłoni
stuka nią o bruk

Oooj... bruk widział wiele
słyszał jeszcze więcej
Kogo dotykały
twoje brudne ręce

Coś myślał Panie Chaim – powiedz
Kiedy nas z domu - bijąc w głowę
wlekli przez bruki Litzmannstadtu
na shtikl pod dozór Judenratu
Mówiłeś „arbeit” Panie Chaim
Myśmy dla ciebie pracowali
- Każdy z was dobry shuster będzie
Nie zgładzi Niemiec swoich shneydern

Tym co po nerkach nas kopali
Myśmy te buty zelowali

Oooj... bruk widział wiele
słyszał jeszcze więcej
Może twardy kamień
ludzkie kryje serce

Serce kryje kamień
lecz go nie ma Chaim
Swoje starcze życie
tylko chce ocalić

Sierpniowe słońce świat ogrzewa
Lecz straszny mróz przeszywa trzewia
Zabrali starców – pusty heym
i ze szpitala wszystkich wzięli
Co będzie z ludem, Elohai?
Co dzisiaj powie stary Chaim?
„- Oddajcie dzieci...” O helf mir!!!
Modłów na gruzach Alte Szil
Bóg nie wysłucha – Wielka Szpera
Za nasze dzieci czas umierać...

Oooj... bruk krwią popłynął
wyrwali nam serca
Na próżno do Boga
wznosiliśmy ręce!

A pan Panie Chaim
razem z Judenratem
Gdy krew w ziemię wsiąkła
stroił Getto w kwiaty...
shtikl – skrawek miasta
shuster - szewc
shneyder - krawiec
heym – dom opieki
Elohai - Bóg
helf mir – pomóż mi
Alte Szil – stara synagoga na terenie getta łódzkiego, zburzona w 1939
Wielka Szpera – zakaz przemieszczania po terenie getta, wydany na czas masowych wywózek do obozów zagłady. Wrzesień 1942.
Jesteś Premium.
Dziękujemy!

Ocena wiersza

Wiersz został oceniony
10 razy
Treść

6
6
5
4
4
0
3
0
2
0
1
0
0
0
Warsztat

6
0
5
10
4
0
3
0
2
0
1
0
0
0

Zaloguj się, aby móc dodać ocenę wiersza.





Komentarze

Kolor wiersza: czerwony


Zaloguj się, aby móc dodać komentarz.


alx z poewiki
alx z poewiki
2025-08-20
Chyba najdziwniejsze jest w tym wszystkim to, że ten Chaim nie rozumiał, że dylemat, przed jakim go hitlerowcy postawili, był fałszywy. 15000 z pomocą kontra 20000 bez pomocy – kto może zagwarantować, że w tym układzie na tych 15000 się skończy?

Nikt!

Jest tylko gwarancja, że jak raz się uda pacyfikacja rękami policji getta, to następną pacyfikację zrobi się tymi samymi rękami.


Czasem
2025-08-21
Takie zrozumienie można uzyskać jedynie z perspektywy historyka, który "już wie". W momencie dogadywania się z terrorystą nie ma żadnej wiedzy "w przód". Można jedynie wnioskować z samego dictum. Tak jak mówisz. Jak mam ufać komuś, kto każe mi zabić własne dzieci?

alx z poewiki
2025-08-21
To nie jest jasne, czy lepiej to zrozumiał.
Wszystko zależy od tego, jak wygląda system wartości, w którym operujemy.
Tutaj mamy do czynienia ze znanym dylematem:
Terrorysta każe ci zabić (swoje) dziecko. Za zabicie ocalisz siebie.

W tym dylemacie kluczowe jest zrozumienie tego, jak ceni się swoje życie naznaczone ciężarem takiego zabójstwa. Druga zaś część to wiarygodność terrorysty – skoro ten przygotował taki dylemat, to co może go powstrzymać przed zabiciem zabójcy dziecka w minutę po zabiciu dziecka.

Droga Chaima jest też możliwa, ale wtedy trzeba bardzo dobrze rozumieć te gwarancje, które się ma od terrorysty, i mieć do dyspozycji figurę Dumbledora (w stosunku do Snape'a).

Czasem
2025-08-21
Dokładnie tak jak mówisz!
Chyba Adam Czerniaków lepiej to zrozumiał...

Staszek Żłobicki
Kolejny, oryginalnie muzycznie zilustrowany, niebanalny tekst. Ale nieodparcie narzuca sie refleksja, co sie teraz dzieje w Gazie i kogo za to winić? Pozdrawiam serdecznie.


Czasem
2025-08-12
Ach, dziękuję Ci Staszku za odwiedziny i mądry i miły komentarz!

Czasem
2025-08-12
No właśnie... no właśnie. Naród który tyle wycierpiał nauczył się tych samych metod?

JoViSkA
JoViSkA
2025-08-08
Niezwykle dojmujący upamiętniający wiersz...
Pozdrawiam serdecznie


Czasem
2025-08-08
Dziękuję Ci serdecznie JoVi 🙂

januszek
januszek
2025-08-08
Dziękuję Kasiu za ' urlopowy" wiersz..
Oprócz tragicznego , historycznego nacji żydowskiej. rysu widzę tu odniesienie do czasu obecnego.
Tak jak on próbował 'dogadać się' z nienawidzącymi ich hitlerowcami.
tak samo dziś słyszę głosy o 'dogadywaniu się z tymi , którzy mniej lub bardziej jawnie ( lub skrycie) okazują nienawiść innym ( a dokładniej chodzi mi o stosunek do tzw. prawicy { owe 8 *}). Mam tę nadzieję że Polacy będą potrafić wyciągnąć właściwe wnioski z owej lekcji historii bo obecnie jesteśmy na skraju dwóch opcji: albo wygramy jako naród albo .skończymy jak owi współcześni Chaimowi Żydzi. .
Sorki za te polityczne dywagacje. ale właśnie słyszę o wydawaniu KPO na "bzdety"
6/5
Jestem w tym przypadku zdania jak Indianin niszczący gwiżdżący czajnik - " trzeba zniszczyć go póki jeszcze jest mały" ..


Czasem
2025-08-08
Ano i urlop się kończy i wojaże po naszym umęczonym, pięknym kraju. Jak będzie teraz? Czas pokaże, ale odnoszę wrażenie, że coraz więcej ludzi zaczyna rozumieć i widzieć. To napawa nadzieją, że nie zginiemy.

Jastrz
Jastrz
2025-08-08
Pana Rumkowskiego można oceniać różnie. Jednak jednego faktu nie da się przemilczeć - wojnę przeżyło więcej mieszkańców getta łódzkiego, niż warszawskiego.
Wiersz dobry, ale powtórzę tu słowa Ujejskiego: "O rękę karaj, nie ślepy miecz!" Tym bardziej, że ten "miecz" starał się rozdawać tylko tyle ciosów, ilu się nie udało uniknąć. I ani jednego więcej.


Czasem
2025-08-08
O tym też różnie mówią, czy przeżyło więcej. Żyło tam dobre kilkadziesiąt tysięcy ludzi, na koniec zostało trochę ponad 800 osób...

Dziękuję, że zajrzałeś i cieszę się, że wiersz Ci się podobał. Zauważ, że tekst nie pokazuje tu całej historii Getta, ale czas od powstania Getta do września 1942 i to nie przez pryzmat historyków, tylko od strony ludzi, którzy tam mieszkali.
To tak jakby tytułem wytłumaczenia :)

P.S. Super, że doceniłeś podkład muzyczny. Trochę się naszarpałam z bezmózgą AI.

Jastrz
2025-08-08
PS. Świetny podkład muzyczny.

Gminny Poeta
Gminny Poeta
2025-08-07
Oglądałem o tym film. Nie mogę zająć stanowiska bo nie wydaje mi się że bez tego pana byłoby cokolwiek lepiej. A może nawet gorzej. Ja bym popatrzył na tych którzy to getto założyli. Pozdrawiam z uwagi na temat chyba bez uśmiechu


Czasem
2025-08-07
Oczywiście to nie ten Pan założył getto, ale jak już pisałam Rzabce - nie był to fajny facet... delikatnie mówiąc. Koniec końców i tak wkroczyło Gestapo i wywieziono podczas Wielkiej Szpery ponad 15600 osób - nie tylko dzieci...
Jednak historia zapamięta mu, że stanął przed rodzicami i ośmielił się ich prosić, aby oddali swoje dzieci na śmierć. Dziękuję, za zatrzymanie przy moim wierszu.

Kornel Passer
Kornel Passer
2025-08-07
Jak dobrze, że trafiłem pod ten wiersz, a niewiele brakowało bym go minął. Znakomita, wstrząsająca poezja. Drobiazgowe śledzenie rzeczywistości zbrodni przy użyciu pozornie obojętnego emocjonalnie stylu, który właśnie przez to wzmacnia emocjonalny odbiór tych obrazów. Ból, który po przekroczeniu pewnej granicy przekształca się w nieme zdziwienie, bo nie da się go już bardziej wyśrubować. Pozdrawiam.


Czasem
2025-08-07
Jakże się cieszę Kornelu, że nie minąłeś tego wiersza. Bardzo mi miło, że tak głęboko do Ciebie trafił. Dziękuję!

rzabaprzezrz
rzabaprzezrz
2025-08-07
Twój wiersz wpisuje się w przesłanie wiersza Miłosza: "Który skrzywdziłeś", podejmujesz tę misję poety. Dzięki Tobie poczytałam trochę o Chaimie, jego czyny i słowa go oskarżają, chociaż o motywy toczy się spór. W każdym razie są to rzeczy absolutnie wstrząsające...Wczoraj byłam na szkoleniu w pracy, i prelegent przy okazji przytoczył historię chłopca, ktory zmarł na góza mózgu. Przyznam Ci się, że az mi łzy stanęły w oczach i gula w gardle...Jeśli historia śmierci jednego dziecka jest tak poruszająca, to co dopiero mówić o planowanej i wykonywanej z zimną krwią zagładzie. Może to, że Chaim nie miał własnych dzieci, spowodowało, że nie rozumiał tej więzi, może w ogóle był socjopatą potrafiącym tylko chłodno kalkulować straty i zyski, bez zrozumienia, kim jest człowiek dla człowieka, bliski, że straty się nie da przełożyć na żadne kalkulacje... Ważny i potrzebny wiersz, trzeba wciąż przypominać, do czego zdolny jest człowiek, tak dla otrzeźwienia i przestrogi...Pozdrawiam serdecznie Kasiu<3


Czasem
2025-08-07
Dziekuję Rzabko, za wczytanie i głęboki komentarz. Dodam jeszcze, że postawiony przed takim samym dylematem warszawski administrator getta - Adam Czerniaków, popełnił samobójstwo.
A Chaim... cóż - mówi się, że gdy prowadził przed wojną sierociniec to dopuszczał się wobec dzieci czynów... bardzo złych (co też pobrzmiewa w tym lamencie). Pozdrawiam Cię serdecznie!

Szarlej23
Szarlej23
2025-08-07
6/5 nawet 8/8 bo trzeba ...jak zebrało się 😊przepiękny !


Czasem
2025-08-07
Ogromnie dziękuję!

sturecki
sturecki
2025-08-07
To nie tylko lament – to akt oskarżenia, zapisany w rytmie krzyku. Bo bruk pamięta, a historia nie milczy – nawet jeśli Pan Chaim chciał wierzyć, że przetrwanie to wybór, a nie wyrok.
Wiersz boli, bo nie daje prostych ocen ... zostawia echo: stuk laski, dziecięcy płacz i kwiaty na grobach.
6/5


sturecki
2025-08-07
"Ludzie ludziom zgotowali ten los" ... nadal aktualne.

Czasem
2025-08-07
Dziękuję STu. Dopowiem, że nie było żadnych grobów. Po masowych wywózkach do obozów zagłady Rumkowski wpadł na pomysł, aby powołać specjalną jednostkę do upiększania Getta. Sadzili kwiaty i robili klomby, a ludzie umierali z głodu i chorób...


Pokaż mniej

Jesteś Premium.
Dziękujemy!


X

Napisz powód zgłoszenia komentarza do moderacji

X

Napisz powód zgłoszenia wiersza do moderacji

 

x
Polityka plików cookies

Nasza strona korzysta z plików cookies. Używamy ich w celu poprawy jakości świadczonych przez nas usług. Jeżeli nie wyrażasz na to zgody, możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki. Więcej informacji na temat wykorzystywanych przez nas informacji zapisywanych w plikach cookies znajdziesz w polityce plików cookies. Czytaj więcej.

Klauzula Informacyjna

Szanowni Użytkownicy

Od 25 maja 2018 roku w Unii Europejskiej obowiązuje nowa regulacja dotycząca ochrony danych osobowych – RODO, czyli Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).

W praktyce Internauci otrzymują większą kontrolę nad swoimi danymi osobowymi.

O tym kto jest Administratorem Państwa danych osobowych, jak je przetwarzamy oraz chronimy można przeczytać klikając link umieszczony w dolnej części komunikatu lub po zamknięciu okienka link "Polityka Prywatności" widoczny zawsze na dole strony.

Dokument Polityka Prywatności stanowi integralny załącznik do Regulaminu.

Czytaj treść polityki prywatności