X

Logowanie



Zapomiałaś/eś hasła? Przejdź do procedury resetującej.

Tag

Bóg

Absolut, Stwórca świata i człowieka (adresat wypowiedzi bądź przedmiot refleksji czy wyobrażeń). Mitologię antyczną charakteryzuje politeizm (wielobóstwo). Bogowie są podobni do ludzi, nie są wolni od słabości i wad. Włada nimi los, mają jednakże niezwykłą moc i są nieśmiertelni. Niejednokrotnie stają się przyczyną konfliktów i wojen, ingerując w ludzkie losy ( "Iliada" Homera). Są też gwarancją moralnego ładu świata - "Antygona" Sofoklesa.

Religia judaistyczna oraz chrześcijaństwo mają charakter monoteistyczny. Bóg Starego Testamentu - Jehowa - to Bóg Stwórca stanowiący prawo, surowy i sprawiedliwy sędzia. Oddalony od Człowieka, kontaktujący się jedynie z ludźmi wybranymi, istota dobra i wszechmocna. W Nowym Testamencie wizja Boga została dopełniona, pojawia się Bóg - Człowiek: Chrystus, głoszący religię wybaczenia i miłości, przez ofiarę odnawiający historię ludzkości, która otrzymuje w ten sposób szansę na zabawienie.

Średniowieczna wizja świata jest teocentryczna, całość egzystencji człowieka określa jej relacja do Boga.

Literatura i filozofia renesansu, w centrum której znajduje się człowiek, wielokrotnie podejmuje temat Boga.

W twórczości Jana Kochanowskiego temat Boga obecny jest m.in. w pieśni "Czego chcesz od nas Panie za twe hojne dary", który jest wyrazem kontemplacji nieograniczonej doskonałości Boga: artysty - twórcy natury, gwaranta jej ładu, dobroczyńcy człowieka.

Treny tegoż poety są dialogiem człowieka z Bogiem: zrozpaczony ojciec próbuje zrozumieć śmierć swojej córki.

Barok przynosi wizję człowieka jako bytu niesamodzielnego, skażonego słabością ciała, dla którego jedynym ratunkiem staje się Bóg. Spotykamy tą wizję w pieśniach Sępa Szarzyńskiego, który kreśli obraz Boga jako gwaranta sensu istnienia, istoty dobrej i potężnej, mądrej i wyrozumiałej, pomagającej człowiekowi w walce z szatanem.

Według "Kazań sejmowych" Piotra Skargi Bóg jest dobroczyńcą człowieka, źródłem jego mądrości, a zarazem surowym sędzią.

Europejska literatura oświeceniowa ma charakter deistyczny bądź ateistyczny, religia staje się w niej przedmiotem krytyki. Bóg ukazywany jest jako Stwórca kosmosu, który pozostawił swoje dzieło w samotności.

Polskie oświecenie nie podejmuje z takim radykalizmem krytyki religii, rzadziej ulega również ateizmowi. Temat Boga obecny jest w twórczości Franciszka Karpińskiego. I tak w pieśni porannej („Kiedy ranne wstają zorze”) poeta sławi potęgę, dobroć i miłosierdzie Boga. Bóg jest ukazany jako dobroczyńca świata, który stworzył.

Romantycy zaczynają swoją wędrówkę przez świat realny i wyobrażony od buntu przeciw Bogu - odpowiedzialnemu według nich, za zło manifestujące się w historii. W literaturze pojawi się wizja świata opuszczonego przez Stwórcę. Tak jest w wielkiej improwizacji z III części "Dziadów" Adama Mickiewicza, gdzie Konrad – poeta, pragnie zająć miejsce milczącego Boga, którego oskarża o zgodę na cierpienie narodu, o bycie nieczułą mądrością (bunt bohatera przeciw Bogu przypomina bunt szatana, Konrad również kieruje się pychą).

W "Kordianie" Juliusza Słowackiego występuje tajemniczy Jehowa obojętny na cierpienie narodu, zezwalający na władzę szatana nad historią.

Bunt przeciw Bogu - Jehowie prowadzi w romantyzmie do odnalezienia Boga - Chrystusa, wybaczającego człowiekowi jego winy, nagradzającego go miłością, tłumaczącego sens historii. W III części "Dziadów" pojawia się mesjanistyczna wizja sensu cierpienia jako naśladowania Chrystusa.

W literaturze pozytywizmu Bóg staje się bohaterem doświadczeń osobistych, a nie wizji historiozoficznych. Należy nadmienić, że naukowy światopogląd epoki dąży do wyeliminowania problematyki metafizycznej, do ukazania człowieka w kategoriach przyrodniczych. Ale nauka nie jest w stanie wyjaśnić całokształu rzeczywistości, człowiek pozbawiony Boga gubi sens istnienia. Bohater "Lalki" Bolesława Prusa, Wokulski, dochodzi do przekonania, że Bóg może stanowić fundament egzystencji, ocalić ją przed jałowością.

W twórczości Fiodora Dostojewskiego człowiek jest ukazany jako istota, która nie potrafi być samodzielnym twórcą wartości: bez Boga błądzi i czyni zło.

W literaturze Młodej Polski wyobrażenie Boga powraca w wizjach historiozoficznych. W twórczości Jana Kasprowicza, w Hymnach, bohater spiera się z Bogiem. W późniejszych utworach tego autora np. "Księdze ubogich" do głosu dochodzi postawa franciszkańskiej pokory wobec wielkości i dobroci Boga. Warto też wspomnieć o filozofii Nietzschego, proklamującej śmierć Boga i wyzwolenie człowieka spod jego panowania. Echa tych poglądów powracają w poezji Leopolda Staffa czy Kazimierza Przerwy - Tetmajera.

W literaturze najnowszej charakterystyczne jest zjawisko śmierci Boga. Jego konsekwencje można obserwować w utworach Stanisława Ignacego Witkiewicza, gdzie bohaterowie rozpatrują różne hipotezy na temat Boga, będącego jedynie przedmiotem spekulacji, a nie wiary. Stan taki sprawia, że człowiek skazany jest na doświadczenie pustki istnienia pozbawionego sensu. Świadomość końca Boga widoczna jest w twórczości Witolda Gąbrowicza. W "Ferdydurke" pisarz dowodzi, że bogami są ludzie, wzajemnie się stwarzający, więc już nie pochodzenia sakralnego, lecz społecznego.

W twórczości Bolesława Leśmiana występuje motyw sprzeciwu wobec Boga pozbawiającego Człowieka ziemskiego życia. Bohaterka wiersza "Urszula Kochanowska" ma po śmierci możliwość obcowania z Bogiem, tęskni jednak do życia doczesnego. okazuje się ono dla niej cenniejsze niż życie wieczne. Odwiedzimy Boga sprawiają jej zawód, gdyż czeka na rodziców.

Temat Boga pojawia się również u Czesława Miłosza: w wierszu "Veni Creator" ukazuje on charakterystyczną dla człowieka potrzebę świadomości istnienia Boga. W innych wierszach jest mowa o cywilizacji ludzkiej, która została opuszczona przez Boga. Ludziom brakuje sensu istnienia, pogrążają się w szaleństwie.

Natomiast ksiądz Jan Twardowski w wierszu "Nieobecny jest" ukazuje fenomen trudu wiary, a także fenomen Boga istniejącego poza wszelkimi kategoriami ludzkimi.
Pokaż więcej


Roax
      Wx3
etapy
wolny / 2024-03-20
LydiaDel
      Wx8
szybko wróci Ci zdrowie...
nieregularny / 2024-03-20
rafal_sulikowski<sup>(*)</sup>
      Wx11
horyzont...
nieregularny / 2024-03-19
rafal_sulikowski<sup>(*)</sup>
      Wx11
Odpowiedzi na pytania
nieregularny / 2024-03-19
Debiut
"Memento Mori" Inna perspektywa
biały (bez rymów) / 2024-03-19
Władca Wszechrzeczy
      Wx8
Gdy przeżyję swoją śmierć
rymowany / 2024-03-19
GrzesioR
      Wx26
nie widzą...
nieregularny / 2024-03-18
rafal_sulikowski<sup>(*)</sup>
      Wx11
"Memento Mori"
rymowany / 2024-03-18
Władca Wszechrzeczy
      Wx8
psalm
nieregularny / 2024-03-17
rafal_sulikowski<sup>(*)</sup>
      Wx11
zawierzam się Tobie
wolny / 2024-03-17
bez definicji
      Wx28
Ojcowska Miłość
wolny / 2024-03-16
matka
      Wx22
balsam
nieregularny / 2024-03-16
rafal_sulikowski<sup>(*)</sup>
      Wx11
Kolega Jezus
wolny / 2024-03-16
Severian
      Wx6
faceci w czerni
nieregularny / 2024-03-15
rafal_sulikowski<sup>(*)</sup>
      Wx11
Roax
      Wx3
nieznany...
nieregularny / 2024-03-14
rafal_sulikowski<sup>(*)</sup>
      Wx11
On kocha cię
wolny / 2024-03-13
Motylek78
      Wx17
wstawiennictwo
wolny / 2024-03-12
Motylek78
      Wx17

 

x
Polityka plików cookies

Nasza strona korzysta z plików cookies. Używamy ich w celu poprawy jakości świadczonych przez nas usług. Jeżeli nie wyrażasz na to zgody, możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki. Więcej informacji na temat wykorzystywanych przez nas informacji zapisywanych w plikach cookies znajdziesz w polityce plików cookies. Czytaj więcej.

Klauzula Informacyjna

Szanowni Użytkownicy

Od 25 maja 2018 roku w Unii Europejskiej obowiązuje nowa regulacja dotycząca ochrony danych osobowych – RODO, czyli Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).

W praktyce Internauci otrzymują większą kontrolę nad swoimi danymi osobowymi.

O tym kto jest Administratorem Państwa danych osobowych, jak je przetwarzamy oraz chronimy można przeczytać klikając link umieszczony w dolnej części komunikatu lub po zamknięciu okienka link "Polityka Prywatności" widoczny zawsze na dole strony.

Dokument Polityka Prywatności stanowi integralny załącznik do Regulaminu.

Czytaj treść polityki prywatności