Wielcy poeci zawsze będą trwać wśród czytelników ich poezji pozdrawiam serdecznie 😉👍

Tacy Poeci nie umierają nigdy.. Piękna puenta i cały wiersz :)

Powiem szczerze... przecież Miłosz i Inni Odkryci ciągle żyją, a ja często rozmyślam o tych, którym nie dane było... nie tylko poeci, pisarze, ale malarze, muzycy, rzeźbiarze i każdej innej maści artyści. W momencie kiedy zamknęli oczy, ich "szuflady" już nie zobaczą światła dziennego. Ilu z Nich przebijałoby talentem tych wspominanych przez wszystkich?
Pozdrawiam

To nie jest pierwszy Twój wiersz dla Miłosza, z tego, co pamiętam. I dobrze, bo on zasługuje na pamięć czytelników.

Ja tutaj jednak zacznę od skojarzenia, które odesłało mnie do innego twórcy, a raczej do poetki, o której już nie raz wspominałem. Otóż w drugiej strofie napisałeś:

"Tak naprawdę,
życia
nie da się dożyć do końca [...]"

A mnie to "nie da się dożyć do końca" momentalnie i zupełnie spontanicznie odesłało do jednego z wierszy Ireny Conti di Mauro. Ona bowiem w swoim tomiku pt. "Miłość-czułość-dobroć" (2003), który był drugą częścią tzw. "Trylogii sycylijskiej", zapisała taki oto wierszyk:

"Dla autora nigdy
nie ma ostatniego wiersza
tak jak nie ma ostatniego słowa
tak jak nie ma ostatniej miłości
Do tego co napisane jeszcze nie dopisano
najważniejszego
a to co powiedziane
też niedopowiedziane do końca
a to co kochane też niedokochane
Dopisać
dopowiedzieć
dokochać
tematy na nienapisane wiersze
i na całe życie"

Takie oto moje skojarzenie i przeskok z wiersza jednego autora na wiersz innej autorki. Dwie zupełnie różne osobowości literackie, poetyckie, których nie można porównywać w tych samych kategoriach jakoś tam przez siebie ułożonych. Natomiast w tym konkretnym miejscu, a więc w Twoim wierszu, ja osobiście odnajduję przestrzeń ich spotkania ze mną. Chodzi mianowicie to tę swoistą niewyczerpalność głębi życia, którą także literaci próbują zgłębić słowem pisanym, wcześniej przemyśliwanym.

Tyle wystarczy. Spróbuję jeszcze coś z Twojego wiersza wydobyć dla wspólnego podzielenia się moim odbiorem.

Zacznę więc od wycinka z pierwszej strofy:

"trzeba było ci zamknąć
bezużyteczne już
powieki"

Odczytuję tę metaforę "bezużytecznych powiek", jako zaprzestanie / zakończenie / utracenie zdolności prowadzenia procesu wyobrażania sobie czegoś. Ten proces można by też nazwać np. marzeniem lub podejmowaniem intelektualnych prób dostrzeżenia głębi rzeczywistości. To ostatnie opierałoby się delikatnie o inną przestrzeń, a mianowicie o wizjonerstwo lub proroctwo. I rzeczywiście tak jest, że wybitni poeci w jakiś nieznany nam sposób potrafią od czasu do czasu wierszem dotknąć duchowej materii otaczającej nas rzeczywistości, a robią to w taki wspaniały sposob, że nikt nie umie tego wytłumaczyć, ale wszyscy intuicyjnie odczuwają, że udało się autorowi dotknąć spraw bardzo głębokich. I to wówczas jest jakby odsłonięcie tego, co zakryte zwyczajnością dni. Ty tutaj w wierszu wskazujesz na moment, w którym Miłosz zaprzestał zaglądania pod swoje powieki. Już mu się nie przydarzy marzenie, czy też wizjonerstwo. Niesamowite jest też to, że można przy tej okazji podjąć taką myśl, że mianowicie człowiekowi najłatwiej przychodzi wykraczanie wyobraźnia poza siebie, gdy zamyka powieki. A więc zachodzi tu swoiste jakby "odłączenie się" od tego wszystkiego, co materialne, fizyczne, cielesne wokół. Jakby się człowiek wówczas chciał wyciszyć, odseparować od szumu i hałasu wokół, od natłoku obrazów oraz informacji. To zamykanie powiek jest też przecież jakby próbą odejścia w sen. Ten bowiem jest sferą, w której człowiek przekracza własne możliwości logicznego myślenia. Tutaj także, jak sądzę, istotnym jest wejście w przestrzeń cienia. Tak w śnie, jak i przy zamknięciu powiek człowiek wchodzi w przestrzeń odseparowaną od światła. Dopiero ta przestrzeń, w której nie doznaje się impulsów światła słonecznego, pozwala na swobodne poruszanie się w nowej przestrzeni – wyobraźni, marzeń. Człowiek myśli bowiem obrazami. To jest jeszcze inny niesamowity temat. Nie umiemy oderwać słów od obrazów, a to, co zupełnie abstrakcyjne dopowiadamy, dookreślamy za pomocą wcześniejszych, znanych już pojęć, które potrafimy sobie zwizualizować. Także osoby dotknięte ślepotą widzenie oczyma zastępują dotykiem. Poznają otoczenie i jego elementy za pomocą dotyku, żeby umieć określić kształty rzeczy. To jest bardzo pojemny temat. Nie będę szedł w to dalej. Zostanę tylko przy takim podsumowaniu, że oto człowiek odczuwa w sobie pewną potrzebę podjęcia próby zaglądnięcia za "zasłonę" rzeczywistości życia. Mnie oczywiście to stwierdzenie odsyła do terminu "cień Najwyższego". Nie będę jednak wchodzi tu teraz głębiej w to zagadnienie.

Drugą strofę, myślę, że dotknąłem nieco tym wierszem di Mauro. Chodziłoby więc o tę niedokończoność życia, która dla mnie jest dowodem na istnienie wieczności, bo gdzieś przecież ta niedokonczoność musi znaleźć swoje dopełnienie. Z tej okazji za chwilę wrzucę swój wierszyk, który powstał właśnie z inspiracji Twojej drugiej strofy oraz znajomości di Mauro. Taka marna próba poukładania znanych brzmieniowo słów obok siebie, żeby dotknąć sprawy ostatecznej.

Trzecia Twoja strofa o twardych słowach i spojrzeniu ze zrozumieniem jest ciekawa. Rzeczywiście tak jest, jak się zdaje, że słowa mają w sobie pewną "twardość". Próbują więc konkretnie wskazać na jeszcze konkretniejszy element rzeczywistości. Takie jest ich zadanie, żeby wskazywały istniejące. Natomiast spojrzenie jest już inne, bo ono jest obrazem. A tutaj linie brzegowe mogą być i często są zaokrąglone. Spojrzenie pozwala nam też na wychwycenie subtelności. I tak, jeślibyśmy zamknęli oboje powieki i prowadzili rozmowę opartą jedynie o słowa, to owszem uzyskamy wzajemnie informacje o sobie. Natomiast jeśli do słów dochodzi spojrzenie, to potrafimy dostrzec mimikę twarzy, gesty towarzyszące wypowiedzi drugiej osoby. To wszystko prowadzi nas do głębszego poznania rozmówcy. Ten temat łączy się z kolejną strofą, w której mowa jest o pewnej zasłonie, jaką człowiek nakłada na siebie, żeby zakryć przed innymi swoje wnętrze. I to się czasem udaje właśnie poprzez wzrokowe zabiegi.

Końcówka jest piękna. Tak, "nasze dni
są często mądrzejsze od nas". Tutaj bowiem praktyka życia bierze górę nad wyodrębnioną myślą. Nie tyle więc "myślę, więc jestem", co: myślę, bo jestem. I tu, gdy kończy się życie doczesne, "zawsze brakuje odpowiedniego słowa". Nie da się bowiem ująć całej głębi człowieka jednym słowem. I tu po swojemu, jak zwykle, wtrącę to odniesienie biblijne. Gdy bowiem Mojżesz dostrzega gorejący krzew na pustyni, słyszy z jego głębi własne imię: "Mojżeszu, Mojżeszu..." (Wj 3, 4). Dopiero chwilę później Mojżesz poznaje imię Boga – JHWH. Natomiast to Boże JESTEM jest warunkiem koniecznym do uświadomienia sobie przez człowieka jego "jestem". Ja jestem – ty jesteś. To jest możliwe do uświadomienia sobie jedynie w relacji spotkania dwóch osób. A w tym kontekście w relacji najważniejszej, bo wiecznej, wykraczającej poza doczesność, poza życie w ciele. Mojżesz więc poszukując Boga, tak naprawdę odnalazł siebie. Chciał wiedzieć kim jest Bóg, a usłyszał i poznał własne imię. Bóg powiedział mu więc, że on jest częścią, okruchem Bożego JESTEM. Bez Boga nie istniejesz. Bez Boga życie człowieka jest puste. Jest jak wydmuszka, a więc zewnętrzność bez treści właściwej. A to nas odsyła do Grobu Zmartwychwstałego. Święty Jan w swojej Ewangelii napisał, że po tym jak Maria Magdalena oznajmiła uczniom, że widziała Pana, to on i Szymon Piotr pobiegli do grobu. Szymon wszedł do grobu i "ujrzał leżące płótna oraz chustę, która była na Jego głowie, leżącą nie razem z płótnami, ale oddzielnie zwiniętą w jednym miejscu". I dalej o Janie, który także wszedł do grobu po Szymonie: "Ujrzał i uwierzył". Można zapytać: co oni tam ujrzeli, że uwierzyli? Należałoby wniknąć w sposób, w jaki przygotowywano ciało zmarłego do pochówku u Żydów. To był specyficzny proces balsamowania ciała olejami, a następnie owijania płótnami. Ewangelie nie wskazują, w którym momencie przerwano ten proces w dniu pogrzebu Jezusa. Niewątpliwie jednak to nastąpiło ze względu na rozpoczynający się szabat. Tak czy inaczej to nasączone olejami płótno, w które owinięte było ciało Jezusa, z każdą mijającą godziną sztywniało. A więc możemy się domyślać, że gdy Szymon i Jan weszli do grobu Jezusa, zobaczyli jakby taką mumię utworzoną z zesztywniałych płócien, w którym jednak nie było ciała Jezusa. Chusta z twarzy leżała obok, ładnie zwinięta, a więc widzieli, że nie ma ciała we wnętrzu tej przedziwnej płóciennej "wydmuszki". Niesamowite! I to jest właśnie symbol życia bez Boga. Puste płótno. Natomiast Jezus Zmartwychwstały posiadał ciało. Przemienione, ale jednak ciało. A w nim życie – życie wieczne. Ono jednak również nie mieści się w jednym Słowie, bowiem to życie wieczne do zaistenienia potrzebuje spotkania dwóch: JESTEM Boga i "jesteś" człowieka.

Wybacz te dzisiejsze wycieczki daleko od Twojego wiersza. Uważam, że Twój wiersz nie tylko jest pięknym ukłonem w stronę Miłosza, ale także pozwala na podjęcie myśli w ogóle o głębi ludzkiego życia.

Zacząłem di Mauro, to i skończę nią (wybacz):

"Po każdym z nas
powiększy się cisza
o jeden umilkły głos
Po każdym z nas
zawęzi się krajobraz
o jedno niewidzące spojrzenie
Po każdym z nas
ubędzie dawanej i branej
miłości
Więc "śpieszmy się kochać" dopóki
nie umilknie
nie zawęzi się
nie ubędzie
to widziane
to słyszane
to dawane i brane kochanie"

Hej ho!

Czytałem Miłosza wiele razy. Brałem od niego słowa do wierszy. Ale zrobić syntezę bym nie potrafił.

"Nasze dni są mądrzejsze od nas". Niezaprzeczalnie. W końcu my jesteśmy jedynie ich "recenzorami" (cokolwiek to znaczy). Ile to już razy pomniki sie przewróciły i na ich miejsce powstały nowe. A co do Twojego zatroskania to cenię je ale odsyłam do pierwszego akapity mojego wpisu. Pozdrawiam z uśmiechem:))))

Witam,

taaak, a niektórzy słów nie oszczędzają.

Fajnie poprowadzona myśl.

Wybierasz trudne tematy...6/6

PS Kiedyś znalazłam Jego cytat.
Był dla mnie wprost doskonały.
Niestety nie mogę u siebie go odnaleźć i dziwnym trafem zaginął też w Internecie.
Może pomożesz Jak fFan fankę?
Zaczynał się tak; "Im cięższe na ciebie wkładają korony..." tak (chyba) się zaczynał, a dalej to nie pamiętam

Tak, bardzo ciekawy Twój wiersz i Twój odbiór Miłosza...dziękuję:) Pozdrawiam ciepło:)

Ktoś, kto przeżył II Wojnę światową, utracił swoją małą ojczyznę, a później (z wyboru) ojczyznę w ogóle, kto był świadkiem upadku komunizmu, kto później powrócił do utraconych ojczyzn, by stwierdzić, że to już coś innego i przywoływał je dawne. musiał szczególnie ostro widzieć wszystkie koleje końce świata.
Dla mnie Miłosz to jedyny poeta współczesny o "ciężarze gatunkowym" wieszcza.

Piękny wiersz w hołdzie dla niezwykłego poety :)
Pozdrawiam Kornelu...

"Barwy ze słońca są. Bo ono nie ma
Żadnej osobnej barwy, bo ma wszystkie.
I cała ziemia jest niby poemat,
A słońce nad nią przedstawia artystę."

uwielbiam ten wiersz Miłosza :)

Każdy poeta kiedyś zamilknie.
Ale jeśli jego wiersze będą wciąż mówić i inspirować...to czego chcieć więcej? :)
Pozdrawiam Kornelu :)

Tak. czasem brakuje słowa.
Poświęciłam Nobliście Świty( ten rok rokiem Miłosza, na dwudziestą rocznicę jego śmierci)
Ileż śmierci można przeżyć? I Fausta i Campo di fiori- piękny rzymski plac, gdzie sprzedawano owoce i łąka kwiatów i miejsce śmieci.
I karuzela za murami getta - a potem dymy- miejsce śmierci. ( kiedyś gdzieś przeczytałam, że cieszył się z tragedii getta- jakież to było niesprawiedliwe. To hołd dla nich.
I Ziemia Urlo to też umieranie- a może obietnica bardziej co będzie.
I Faust Goethe.

Jego "Piosenka o końcu świata" zawsze przychodzi mi do głowy, gdy myślę o końcu świata. I sprawia, że nie jest tak straszny jak w Apokalipsy św. Jana. Siwy staruszek jest najważniejszym filozofem. Jest mądry.
Ważny wiersz, ale to wiesz :-)

To refleksyjny hołd dla Miłosza, który w swoich dziełach badał kresy świata i życia, ale sam – jak każdy – nie mógł uchwycić jego ostatecznej pełni. Wiersz przypomina, że za każdym poznanym zakątkiem zawsze kryje się coś nieodgadnionego, a słowa, choć potężne, nigdy nie zastąpią prawdziwego zrozumienia.
Życie, nawet dla największych myślicieli, zawsze pozostaje niepełną opowieścią, która kończy się ciszą, a nie puentą.

Życie ciągle zaskakuje, a w snach brak odpowiedzi. Wszystko owija nić tajemnicy.
Pozdrowienia!

Ukłon dla Poety należny. Kolejny ukłon dla Prozaika. ,,Zniewolony umysł'' - pozycja obowiązkowa.

Mimo wszystko długie życie pozwala na odkrycie wielu rzeczy, a że coś jeszcze pozostanie, to normalne. Przykre, jak ludzie młodzi, też twórcy odchodzą wcześnie. Ileż by mogli jeszcze stworzyć, choćby Mozart, w następnych choćby kilku latach. Pozdrawiam.