X

Logowanie



Zapomiałaś/eś hasła? Przejdź do procedury resetującej.

Tag

Bóg

Absolut, Stwórca świata i człowieka (adresat wypowiedzi bądź przedmiot refleksji czy wyobrażeń). Mitologię antyczną charakteryzuje politeizm (wielobóstwo). Bogowie są podobni do ludzi, nie są wolni od słabości i wad. Włada nimi los, mają jednakże niezwykłą moc i są nieśmiertelni. Niejednokrotnie stają się przyczyną konfliktów i wojen, ingerując w ludzkie losy ( "Iliada" Homera). Są też gwarancją moralnego ładu świata - "Antygona" Sofoklesa.

Religia judaistyczna oraz chrześcijaństwo mają charakter monoteistyczny. Bóg Starego Testamentu - Jehowa - to Bóg Stwórca stanowiący prawo, surowy i sprawiedliwy sędzia. Oddalony od Człowieka, kontaktujący się jedynie z ludźmi wybranymi, istota dobra i wszechmocna. W Nowym Testamencie wizja Boga została dopełniona, pojawia się Bóg - Człowiek: Chrystus, głoszący religię wybaczenia i miłości, przez ofiarę odnawiający historię ludzkości, która otrzymuje w ten sposób szansę na zabawienie.

Średniowieczna wizja świata jest teocentryczna, całość egzystencji człowieka określa jej relacja do Boga.

Literatura i filozofia renesansu, w centrum której znajduje się człowiek, wielokrotnie podejmuje temat Boga.

W twórczości Jana Kochanowskiego temat Boga obecny jest m.in. w pieśni "Czego chcesz od nas Panie za twe hojne dary", który jest wyrazem kontemplacji nieograniczonej doskonałości Boga: artysty - twórcy natury, gwaranta jej ładu, dobroczyńcy człowieka.

Treny tegoż poety są dialogiem człowieka z Bogiem: zrozpaczony ojciec próbuje zrozumieć śmierć swojej córki.

Barok przynosi wizję człowieka jako bytu niesamodzielnego, skażonego słabością ciała, dla którego jedynym ratunkiem staje się Bóg. Spotykamy tą wizję w pieśniach Sępa Szarzyńskiego, który kreśli obraz Boga jako gwaranta sensu istnienia, istoty dobrej i potężnej, mądrej i wyrozumiałej, pomagającej człowiekowi w walce z szatanem.

Według "Kazań sejmowych" Piotra Skargi Bóg jest dobroczyńcą człowieka, źródłem jego mądrości, a zarazem surowym sędzią.

Europejska literatura oświeceniowa ma charakter deistyczny bądź ateistyczny, religia staje się w niej przedmiotem krytyki. Bóg ukazywany jest jako Stwórca kosmosu, który pozostawił swoje dzieło w samotności.

Polskie oświecenie nie podejmuje z takim radykalizmem krytyki religii, rzadziej ulega również ateizmowi. Temat Boga obecny jest w twórczości Franciszka Karpińskiego. I tak w pieśni porannej („Kiedy ranne wstają zorze”) poeta sławi potęgę, dobroć i miłosierdzie Boga. Bóg jest ukazany jako dobroczyńca świata, który stworzył.

Romantycy zaczynają swoją wędrówkę przez świat realny i wyobrażony od buntu przeciw Bogu - odpowiedzialnemu według nich, za zło manifestujące się w historii. W literaturze pojawi się wizja świata opuszczonego przez Stwórcę. Tak jest w wielkiej improwizacji z III części "Dziadów" Adama Mickiewicza, gdzie Konrad – poeta, pragnie zająć miejsce milczącego Boga, którego oskarża o zgodę na cierpienie narodu, o bycie nieczułą mądrością (bunt bohatera przeciw Bogu przypomina bunt szatana, Konrad również kieruje się pychą).

W "Kordianie" Juliusza Słowackiego występuje tajemniczy Jehowa obojętny na cierpienie narodu, zezwalający na władzę szatana nad historią.

Bunt przeciw Bogu - Jehowie prowadzi w romantyzmie do odnalezienia Boga - Chrystusa, wybaczającego człowiekowi jego winy, nagradzającego go miłością, tłumaczącego sens historii. W III części "Dziadów" pojawia się mesjanistyczna wizja sensu cierpienia jako naśladowania Chrystusa.

W literaturze pozytywizmu Bóg staje się bohaterem doświadczeń osobistych, a nie wizji historiozoficznych. Należy nadmienić, że naukowy światopogląd epoki dąży do wyeliminowania problematyki metafizycznej, do ukazania człowieka w kategoriach przyrodniczych. Ale nauka nie jest w stanie wyjaśnić całokształu rzeczywistości, człowiek pozbawiony Boga gubi sens istnienia. Bohater "Lalki" Bolesława Prusa, Wokulski, dochodzi do przekonania, że Bóg może stanowić fundament egzystencji, ocalić ją przed jałowością.

W twórczości Fiodora Dostojewskiego człowiek jest ukazany jako istota, która nie potrafi być samodzielnym twórcą wartości: bez Boga błądzi i czyni zło.

W literaturze Młodej Polski wyobrażenie Boga powraca w wizjach historiozoficznych. W twórczości Jana Kasprowicza, w Hymnach, bohater spiera się z Bogiem. W późniejszych utworach tego autora np. "Księdze ubogich" do głosu dochodzi postawa franciszkańskiej pokory wobec wielkości i dobroci Boga. Warto też wspomnieć o filozofii Nietzschego, proklamującej śmierć Boga i wyzwolenie człowieka spod jego panowania. Echa tych poglądów powracają w poezji Leopolda Staffa czy Kazimierza Przerwy - Tetmajera.

W literaturze najnowszej charakterystyczne jest zjawisko śmierci Boga. Jego konsekwencje można obserwować w utworach Stanisława Ignacego Witkiewicza, gdzie bohaterowie rozpatrują różne hipotezy na temat Boga, będącego jedynie przedmiotem spekulacji, a nie wiary. Stan taki sprawia, że człowiek skazany jest na doświadczenie pustki istnienia pozbawionego sensu. Świadomość końca Boga widoczna jest w twórczości Witolda Gąbrowicza. W "Ferdydurke" pisarz dowodzi, że bogami są ludzie, wzajemnie się stwarzający, więc już nie pochodzenia sakralnego, lecz społecznego.

W twórczości Bolesława Leśmiana występuje motyw sprzeciwu wobec Boga pozbawiającego Człowieka ziemskiego życia. Bohaterka wiersza "Urszula Kochanowska" ma po śmierci możliwość obcowania z Bogiem, tęskni jednak do życia doczesnego. okazuje się ono dla niej cenniejsze niż życie wieczne. Odwiedzimy Boga sprawiają jej zawód, gdyż czeka na rodziców.

Temat Boga pojawia się również u Czesława Miłosza: w wierszu "Veni Creator" ukazuje on charakterystyczną dla człowieka potrzebę świadomości istnienia Boga. W innych wierszach jest mowa o cywilizacji ludzkiej, która została opuszczona przez Boga. Ludziom brakuje sensu istnienia, pogrążają się w szaleństwie.

Natomiast ksiądz Jan Twardowski w wierszu "Nieobecny jest" ukazuje fenomen trudu wiary, a także fenomen Boga istniejącego poza wszelkimi kategoriami ludzkimi.
Pokaż więcej


Poetyckie pochwycenie
rymowany / pięć godzin temu
Adrian706
      Wx2
ZA WYZWOLENIE
antyczny / ponad pięć godzin temu
"Puszka Pandory"
proza wierszowana / ponad dwanaście godzin temu
Bieruta Piastowska
      Wx3
W świecie realnym
biały (bez rymów) / ponad dwanaście godzin temu
AMOR1988
      Wx7
OCZEKIWANIE
antyczny / dzień temu
W dłoniach wszystkie argumenty
biały (bez rymów) / dzień temu
AMOR1988
      Wx7
Znak
miniatura / dwa dni temu
GrzesioR
      Wx27
Bądź ze mną Panie
wolny / dwa dni temu
matka
      Wx25
lauda*
biały (bez rymów) / dwa dni temu
Moona@
      Wx13
To wszystko jest dziełem
biały (bez rymów) / trzy dni temu
AMOR1988
      Wx7
Uroboros
nieregularny / trzy dni temu
Modlitwa daremna
rymowany / pięć dni temu
Jastrz
      Wx3
Miłe chwile smaczne chlebem
biały (bez rymów) / pięć dni temu
AMOR1988
      Wx7
Syn - szczęście i podpora
proza wierszowana / sześć dni temu
Nadzieja
biały (bez rymów) / tydzień temu
Piosteke
      Wx4
Moona@
      Wx13
Być Jego narzędziem
rymowany / 2024-10-05
GrzesioR
      Wx27
Siostra
rymowany / 2024-10-01
slovik<sup>(*)</sup>
      Wx2
Nienasycenie
rymowany / 2024-10-01
GrzesioR
      Wx27
Życie z wyobrażeniem
biały (bez rymów) / 2024-09-30
AMOR1988
      Wx7

 

x
Polityka plików cookies

Nasza strona korzysta z plików cookies. Używamy ich w celu poprawy jakości świadczonych przez nas usług. Jeżeli nie wyrażasz na to zgody, możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki. Więcej informacji na temat wykorzystywanych przez nas informacji zapisywanych w plikach cookies znajdziesz w polityce plików cookies. Czytaj więcej.

Klauzula Informacyjna

Szanowni Użytkownicy

Od 25 maja 2018 roku w Unii Europejskiej obowiązuje nowa regulacja dotycząca ochrony danych osobowych – RODO, czyli Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).

W praktyce Internauci otrzymują większą kontrolę nad swoimi danymi osobowymi.

O tym kto jest Administratorem Państwa danych osobowych, jak je przetwarzamy oraz chronimy można przeczytać klikając link umieszczony w dolnej części komunikatu lub po zamknięciu okienka link "Polityka Prywatności" widoczny zawsze na dole strony.

Dokument Polityka Prywatności stanowi integralny załącznik do Regulaminu.

Czytaj treść polityki prywatności