Motyw wędrówki, podróży można rozpatrywać w sensie geograficznym jak i duchowym (w głąb siebie). Istnieje osobny dział literatury podróżniczej. Temat podróży wiąże się z toposem "homo viator" czyli człowieka wędrowca, także toposem "drogi życia".

Temat podróży - metafory egzystencji pojawia się w Biblii. Życie człowieka jest tu wędrówką, pielgrzymką po utracie raju. Ludzkość wędruje do bram królestwa niebieskiego, wracając do swego źródła dokonuje przy tym dzieła odkupienia.

Literatura i mity antyku również nawiązują do tematu wędrówki jako metafory kondycji człowieka. Przykładem jest Odyseusz z "Odysei" Homera.

W średniowieczu pojawia się temat człowieka - pielgrzyma, podążającego do swojej niebieskiej ojczyzny.

Tak dzieje się z tytułowym bohaterem "Legendy o świętym Aleksym". Porzuca on swoją rodzinę, wyrzeka się swojego majątku i wędruje po świecie służąc Bogu. Śmierci bohatera towarzyszą cuda. W ten sposób zostaje zarysowany wzorzec osobowy epoki, człowieka gardzącego życiem doczesnym, wybierającego życie wieczne.

Wędrowcem uciekającym od cywilizacji do natury, aby tam poszukiwać autentycznego istnienia jest Werter z powieści Johanna Wolfganga von Goethego. Bohater wybiera samotność by istnieć w świecie lektur, marzeń, ale okazuje się, że powrót do Arkadii jest niemożliwy.

Podróż jest również wpisana w życie człowieka romantycznego, stanowiąc jednocześnie symbol drogi wewnętrznego rozwoju bohatera. Tak jest w "Sonetach krymskich" Adama Mickiewicza, gdzie podróż wygnańca z ojczyzny staje się wedrówką poznawczą. Bohater styka się z tajemniczą kulturą Orientu, zastanawia się nad sensem historii.

Tytułowy bohater "Kordiana" Juliusza Słowackiego wędrując szlakiem romatycznej podróży po Europie zderza mity epoki z rzeczywistością i usiłuje odnaleźć sens swojego życia.

Epoka pozytywizmu również chętnie sięga po temat podróży. I tak w "Lalce" Bolesława Prusa główny bohater Stanisław Wokulski wędruje po kraju i po Europie. W ten sposób podróż oddaje niepokój bohatera. Stefan Żeromski wykorzystuje temat wędrówki w "Ludziach bezdomnych" łącząc go z problematyką społeczną. Główny bohater doktor Judym odbywa wędrówki po kraju, jedzie do Paryża. Ciągłe podróże stanowią metaforę jego istnienia, bohater wybiera samotność poświęcając się dla innych.

W literaturze dwudziestolecia międzywojennego pojawia się temat podróży edukacyjnej. W "Ferdydurke" Witolda Gombrowicza bohater powieści wędruje poznając prawdę o człowieku, o jego społecznej naturze i relacji wobec drugiego człowieka.