X

Logowanie



Zapomiałaś/eś hasła? Przejdź do procedury resetującej.

Tag

patriotyzm

Postawa społeczno - polityczna i forma ideologii, łącząca przywiązanie do własnej ojczyzny oraz poświęcenie dla własnego narodu - z szacunkiem dla innych narodów i poszanowaniem ich suwerennych praw.

Powyższy temat to zapis "zmagań z polskością". Będzie skupiony na utworach analizujących wady narodowe, stosunku do Polski i będzie propagował modele zachowań patriotycznych. W różnych epokach sylwetka Polaka ukazywana była na odmiennym tle; zasadniczą alternatywą pozostaje wybór między walką (romantyzm, literatura wojenna), a pracą (pozytywizm).

Najważniejsze artystyczne wypowiedzi o Polsce i Polakach w renesansie należą do Jana Kochanowskiego. Poeta w tych utworach zdobył się na wnikliwą krytykę ustroju państwa. W "Odprawie posłów greckich" mitologiczny temat posłużył mu jako pretekst do wyrażania sądów współczesnych. Pieśń chóru: "Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie" jest wołaniem o odpowiedzialność rządzących krajem. Drugi utwór Kochanowskiego dotyczący tej samej problematyki to "Pieśń o spustoszeniu Podola". W utworze tym będącym reakcją na niszczycielski najazd tatarski, autor podkreśla wyższość cywilizacyjną Polaków nad barbarzyńskim najeźdźcą i postuluje stworzenie zawodowej armii. Całość kończy sentencja: "Nową przypowieść Polak sobie kupi, że i przed szkodą i po szkodzie głupi".

Polskość, patriotyzm, wady narodowe to ciągle powracający motyw polskiej literatury oświeceniowej. Świadczy o tym chociażby tytuł wielkiego dzieła historycznego Adama Naruszewicza "Historia narodu polskiego". Wzniosłą pochwałą uczuć patriotycznych jest sławny "Hymn do miłości ojczyzny" Ignacego Krasickiego, w którym patriotyzm łączy się z cierpieniem.

Wady narodowe Polaków znajdziemy w oświeceniowej twórczości satyrycznej. Ulubionym obiektem ataków jest "fircyk" czyli zapatrzony w cudzoziemszczyznę próżniak. Takim bohaterem jest Szarmancki z "Powrotu posła" Juliana Ursyna Niemcewicza. W dramacie tym spotykamy również krytykę sarmaty z góry wrogiego wobec wszelkich zmian - starosta Gadulski.

Utrata niepodległości przez Polskę przyniosła szereg liryków patriotycznych.

W wierszu "Do narodu" Jakub Jasiński wzywa do wzięcia udziału w powstaniu. W "Żalach Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta" Franciszek Karpiński wspomina świetność Polski i opłakuje jej upadek, natomiast Józef Wybicki pisze "Pieśń legionów polskich we Włoszech", która po niewielkich zmianach jest do dziś hymnem narodowym.

Problematyka narodowa zdominowała literaturę polskiego romantyzmu. Dramatyczne doświadczenia narodu bez państwa sprawiły, że większość dzieł powstałych w tym okresie dotyczy Polaków, polskości, Polski i jej losu, patriotyzmu.

"Konrad Wallenrod" Adama Mickiewicza sięga po kostium historyczny by ukazać tragizm, który nieodłącznie towarzyszy patriotyzmowi w czasie niewoli. Miłość do ojczyzny wymaga od bohatera działań sprzecznych z etyką chrześcijańską, etosem rycerskim. Od tej pory patriotyzm wiąże się z najwyższymi ofiarami.

O tym właśnie mówi Mickiewicz w głośnym wierszu "Do matki Polki", który jest ironicznym apelem do matek, by jeśli dojrzą u syna "genijuszu świetność", wcześniej zaczynały przyzwyczajać go do łańcuchów, taczek czyli do przyszłego losu kończącego się najczęściej na szubienicy.

III część "Dziadów" opowiada o procesie wileńskich filomatów, który przedstawiony został przez Mickiewicza jako przykład okrucieństwa zaborców. Widzenie Księdza Piotra zawiera mesjanistyczną wykładnię historii i przyszłego losu Polski. Rozbiory i upadek powstania listopadowego zyskują wartość podobną do męki i śmierci Chrystusa: przyniosą światu wolność, zaś Polska tak jak Chrystus zmartwychwstanie.

W "Panu Tadeuszu" polskość staje się wartością samoistną. Tradycyjne wady Polaków jak kłótliwość, pieniactwo, prywata, uleganie modom, przedstawiane są raczej humorystycznie i w końcu zostają przezwyciężone. Zakończenie poematu zawiera wizję wyzwolenia Polski.

Do powstania listopadowego i lat bezpośrednio popowstaniowych nawiązuje Juliusz Słowacki w "Lilli Wenedzie". Do dramatu autor dołączył wiersz "Grób Agamemnona", który jest oskarżeniem Polski szlacheckiej, jej wad np. głośne "pawiem narodu byłaś i papugą, a teraz jesteś służebnicą cudzą".

Pozytywistyczną koncepcję patriotyzmu obrazuje opowiadanie Elizy Orzeszkowej "A...B...C...", którego bohaterka nielegalnie uczy języka polskiego dzieci pochodzące z ubogich warstw społecznych. Rolę romantycznej tradycji niepodległościowej w kształtowaniu i zachowaniu polskości opisuje nowela Henryka Sienkiewicza "Latarnik", ukazująca niezwykłą moc "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. Z roku 1900 pochodzi znany wiersz Władysława Bełzy pt. "Wyznanie wiary dziecięcia polskiego", znany również od pierwszych słów utworu jako "Kto ty jesteś? Polak mały".

Patriotyczne postawy Polaków podczas II wojny światowej były przez literaturę opisywane obszernie np. "Droga wiodła przez Narvik" Ksawerego Pruszyńskiego, "Bitwa o Monte Cassino" Melchiora Wańkowicza.

Rozliczeniem ze stereotypową polskością jest rozgrywająca się w środowisku polskiej migracji w Argentynie powieść Witolda Gombrowicza "Trans-Atlantyk", pełna nawiązań do "Pana Tadeusza". W założeniu Autora powieść miała być prawdziwym, bo w odróżnieniu od Mickiewiczowskiego poematu, "potwornym" zwieńczeniem polskiego sarmatyzmu. Ta brzydota według autora oderwie wreszcie Polaków od poczciwej, Mickiewiczowskiej ojczyzny, by zaprowadzić do prawdziwie pięknej i zwróconej w przyszłość "Synczyzny".
Pokaż więcej


JUŻ CZAS
wolny / sześć dni temu
Debiut
Flary
rymowany / 2024-03-19
Dawid Szydłowski
      Wx1
Katorga
sonet / 2024-03-14
Dawid Szydłowski
      Wx1
O żołnierzu
wolny / 2024-03-11
GrimM
      Wx1
Wiara Nadzieja
wolny / 2024-02-27
fabio105<sup>(*)</sup>
      Wx1
Na niebie
biały (bez rymów) / 2024-02-23
Autor nieznany.
      Wx8
Mamo...
proza wierszowana / 2024-02-05
Autor nieznany.
      Wx8
Mariupol
biały (bez rymów) / 2024-02-03
AgnieszkaC
      Wx1
Barwy
rymowany / 2024-01-24
Dawid Szydłowski
      Wx1
K. N.<sup>(*)</sup>
      Wx1
40 i 4
rymowany / 2024-01-22
Dawid Szydłowski
      Wx1
Stacja - Wolność
rymowany / 2024-01-16
Ezer
      Wx2
Jedności!
rymowany / 2024-01-11
Dawid Szydłowski
      Wx1
Kamil Olszówka
      Wx4
Nie pytaj
wolny / 2023-11-11
Kati
      Wx19
Bohaterska krew
wolny / 2023-11-11
Niezawisły
      Wx1
toast za Polskę
wolny / 2023-11-11
matka
      Wx22
Z pól chwały
miniatura / 2023-11-11
Galba c.<sup>(*)</sup>
      Wx37
Morze biało-czerwonych flag...
proza wierszowana / 2023-11-11
Kamil Olszówka
      Wx4
obyśmy
rymowany / 2023-11-06
Debiut

 

x
Polityka plików cookies

Nasza strona korzysta z plików cookies. Używamy ich w celu poprawy jakości świadczonych przez nas usług. Jeżeli nie wyrażasz na to zgody, możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki. Więcej informacji na temat wykorzystywanych przez nas informacji zapisywanych w plikach cookies znajdziesz w polityce plików cookies. Czytaj więcej.

Klauzula Informacyjna

Szanowni Użytkownicy

Od 25 maja 2018 roku w Unii Europejskiej obowiązuje nowa regulacja dotycząca ochrony danych osobowych – RODO, czyli Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).

W praktyce Internauci otrzymują większą kontrolę nad swoimi danymi osobowymi.

O tym kto jest Administratorem Państwa danych osobowych, jak je przetwarzamy oraz chronimy można przeczytać klikając link umieszczony w dolnej części komunikatu lub po zamknięciu okienka link "Polityka Prywatności" widoczny zawsze na dole strony.

Dokument Polityka Prywatności stanowi integralny załącznik do Regulaminu.

Czytaj treść polityki prywatności