Człowiek niedorosły - początkowy, trwający do wieku młodzieńczego etap życia człowieka. Dzieciństwo to zazwyczaj stan niewinności, prostoty, stan beztroski i szczęścia.

Temat dziecka pojawia się w Biblii: w Ewangeliach Jezus stawia za wzór pragnącym być zbawionym właśnie dzieci.

W renesansowych "Trenach" Jana Kochanowskiego pojawia się temat dziecka umarłego. Treny stanowią swego rodzaju epitafium dziecka utrwalającym pamięć o jego istnieniu. Zbolały ojciec odczuwa pustkę, samotność po stracie dziecka. Śmierć córki załamuje wiarę ojca w dobroć Boga, a nawet życie wieczne. Ostatecznie wiara zostaje ocalona, pojawiający się duch matki poety tłumaczy sens zdarzeń - dowodzi istnienia życia wiecznego, stanowiącego większą wartość niż życie doczesne. Bunt metafizyczny zostaje zażegnany, religia ocala sens bolesnych doświadczeń ludzkich.

Specjalnego znaczenia temat dziecka zyskał w wieku XVIII dzięki Jean-Jacques Rousseau, który ukazuje dziecko jako wcielenie człowieka naturalnego, dobrego i szczęśliwego. Rousseau głosi konieczność odwoływania się do wrodzonych zdolności dziecka, przedstawia życie dzieci jako swoistą Arkadię, zakłócaną jedynie warunkami społecznymi, nędzą.

Romantycy nawiązują do Rousseau widząc w dzieciństwie rangę szczególną. Dziecko egzystuje w harmonii z naturą, ale i metafizyką, przykładem jest Orcio z "Nie - boskiej komedii" Zygmunta Krasińskiego. Jednocześnie romantycy oskarżają rzeczywistość pozbawiającą bohatera dzieciństwa i niepozwalającą dziecku być sobą.

Inaczej ukształtowane są postacie dzieci w IV części "Dziadów" Adama Mickiewicza. W Dramacie pojawiają się duchy dzieci pokutujące za swoje arkadyjskie dzieciństwo, ponieważ życie powinno odzwierciedlać chwile dobre jak i cierpienie.

Adam Mickiewicz nawiązał w "Panu Tadeuszu" do mitu dzieciństwa arkadyjskiego - "sielskiego i anielskiego". Pojawia się on w Epilogu do "Pana Tadeusza". Kraj lat dziecinnych - Polska ulega idealizującej mityzacji, której nie dorównuje rzeczywistość emigrantów.

W pozytwizmie temat dziecka staje w centrum zainteresowania twórców programu "pracy organicznej". Dziecko ukazane jest w sposób realistyczny, żyjące w nędzy, pozbawione dzieciństwa. Przykładem są takie utwory jak: "Janko Muzykant" Henryka Sienkiewicza, "Antek" Bolesława Prusa, "Nasza szkapa" Marii Konopnickiej i "Tadeusz" Elizy Orzeszkowej.

Młoda Polska ukazuje dzieciństwo jako czas magiczny. Przykładem jest jedna z bohaterek "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego, Isia, przedstawiona jako obdarzona baśniową wyobraźnią artystka. Dzięki niej zjawia się na scenie świat fantastyczny.

Literatura XX wieku nawiązująca często do psychoanalizy Zygmunta Freuda, przywiązuje szczególną wagę doświadczeń dzieciństwa w kształtowaniu się osobowości człowieka.

"Granica" Zofii Nałkowskiej jest swego rodzaju studium psychologicznym bohaterów. Pisarka rozważa przyczyny ich zachowań w okresie dojrzałości i dopatrując się ich źródła w dzieciństwie.

Dużą rolę dzieciństwo odgrywa u Witolda Gombrowicza. Bohater "Ferdydurke" odkrywa, że każdy jest podszyty dzieckiem, a dojrzałość związana z poważną kulturą jest tylko udawaniem.

W literaturze okresu "wojny i okupacji" m.in. w twórczości Krzysztofa Kamila Baczyńskiego pojawia się temat dzieciństwa utraconego przez doświadczenie wojny, zabierającego dziecku niewinność i szczęście, grożące mu śmiercią, brutalnie wprowadzające w dorosłość i będące walką. Przykładem jest wiersz pt. "Elegia o chłopcu polskim".